“Worden wie je bent”, een populaire uitspraak in de wereld van coaching en zelfontwikkeling, vrij vertaald naar Nietzsche. Jezelf zijn, je eigen weg volgen, de beste versie van jou vinden. Lastiger dan het klinkt: in topsport of je drukke baan luister je meestal naar je coach of baas, je volgt adviezen op, doet wat je gevraagd wordt. Je vertrouwt erop dat je de weg moet volgen waarvan experts beweren dat het de route is naar succes. Maar is dat eigenlijk altijd wel wat jíj wilt? Is het de weg die bij jou past? Als het gaat over jouw drive, jouw persoonlijke drijfveren en dromen, datgene waar jij warm voor loopt, dan ben jijzelf immers je eigen expert. Waar raak jij gemotiveerd van, wat maakt jou gelukkig? Hoe word je wie jij bent?
De zelf-determinatietheorie van Ryan en Deci (2000) geeft een antwoord op deze vragen. De theorie bevat 3 psychologische basisbehoeften. Als je die drie behoeften nastreeft in je werk of sport, verhoog je je intrinsieke motivatie en persoonlijke groei. Daarvan ga je je dan weer beter voelen én beter presteren. Drie ingrediënten voor volle batterijen en optimale prestatie dus. Maak kennis met het ABC van Deci en Ryan: Autonomie, Betrokkenheid en Competentie.
1. Autonomie
Basisbehoefte 1 – Autonomie: ‘Ik doe wat ik leuk vind’. Zelf (gedeeltelijk) beslissen hoe je je werk of trainingen indeelt, je eigen doelen stellen, dingen doen die jij zinvol vindt. Zeilster Marit Bouwmeester trainde jarenlang met een coach die haar volledig bij de hand nam. “Ik deed wat hij zei en was totaal afhankelijk”, vertelt ze op Kwvfrisia.nl. Met die coach won ze zilver op de Olympische Spelen in 2012, maar echt blij was ze niet. Ze dacht zelfs dat ze het zeilen niet meer leuk vond. Pas nadat die coach aangaf niet met haar verder te willen, ontpopte ze zich langzaam maar zeker tot de echte Marit. Ze koos haar eigen coaches, besliste mee in het trainingsschema en voer letterlijk haar eigen koers tijdens races. “Ik ben een zelfstandige atlete geworden”. Het resultaat kennen we: goud in Rio!
2. Betrokkenheid
Basisbehoefte 2 – Betrokkenheid: ‘Ik doe het met/voor anderen’. Relaties opbouwen, je geliefd en verzorgd voelen en zelf voor anderen zorgen. Je voelt je verbonden als je deel uitmaakt van een team, als je jouw gevoelens, gedachten en ideeën kunt delen. Soms best een uitdaging, bijvoorbeeld als zelfstandig ondernemer of individuele sporter. Kitesurfer Kevin Langeree vertelt in de Drive Podcast aan Mark Tuitert dat hij zo veel van huis weg was om te kiten, dat hij zich vaak eenzaam voelde. Hij bedacht hiervoor een oplossing: er ging vaak een vriend mee naar zijn trainingen en toernooien. “Een vaste basis mee op reis. Als het even niet meezit, dan kan ik m’n ei kwijt.”
3. Competentie
Basisbehoefte 3 – Competentie: ‘Ik ben er goed in’. We proberen altijd maar onze zwakke plekken weg te werken, foutjes te verbeteren, beter te worden in datgene waar onze tegenstander of concurrent al zo goed in is. In Splinter tussen de regels vertelt oud-hockeyster Kim Lammers dat ze jarenlang “wilde zijn zoals Naomi van As”. Pas toen ze ging focussen op haar eigen krachten en talenten, kwam ze echt in de flow van succes. Ze ging aan de slag om nóg beter worden in de dingen waar ze al goed in was (scoren!), in plaats van focussen op haar zogenaamde gebreken. Train je kwaliteiten, want wat je aandacht geeft, groeit!
Oplaadtip NL sportpsycholoog®
Check hoe het zit met jouw ABC. Sta stil bij deze drie basics om de beste versie van jezelf (terug) te vinden, of om te voorkomen dat je jezelf kwijtraakt. In hoeverre doe jij wat je leuk vindt, ben je betrokken bij anderen en zij bij jou, en doe je waar je goed in bent? Ben je daar tevreden mee? Of is er een verandering die jij zou kunnen maken om je batterijen een boost te geven? Doe gratis en vrijblijvend de Drie Batterijen® test of installeer de app. Zo ontdek je waar jouw mogelijkheden zitten om te worden wie je bent!
Deci, E.L. & Ryan, R.M. (2000). The ‘what’ and ‘why’ of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 319-338. DOI: https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Comments